Araştırmacı Gazetecilik: Mesleği Tanımlamak
Çeviri: https://gijn.org/investigative-journalism-defining-the-craft/
Araştırmacı gazeteciliğin tanımları çeşitlilik gösterse de profesyonel gazetecilik grupları arasında temel bileşenlerine dair fikir birliği var. Araştırmacı gazetecilik; sistematik, derinlemesine ve genellikle gizli olanın ortaya çıkarılmasını içeren gazetecilik yapma biçimidir. Bununla birlikte araştırmacı gazeteciliği genellikle sosyal adalet ve hesap verebilirlik odağıyla birlikte kamuya açık kayıtların ve verilerin yoğun kullanımını da içerdiğine vurgu yapılır.
UNESCO tarafından yayınlanan araştırmacı gazetecilik el kitabı ise şu şekilde tanımlamaktadır: “Araştırmacı gazetecilik, kasıtlı şekilde ya da yanlışlıkla güç sahibi bir kişi tarafından anlaşılmasını güçleştirmek adına kaotik gerçekler ve koşullar yığınının ardına gizlenen hususların ifşasını içerir. Hem gizli hem de açık kaynakları ve belgeleri kullanmayı gerektiren bir gazeteciliktir. ” Hollandalı-Flaman araştırmacı gazetecilik grubu olan VVOJ, araştırmacı gazeteciliği basitçe “eleştirel ve derinlemesine gazetecilik” olarak tanımlamaktadır.
Tamamlayıcı videomuz “Araştırmacı Gazetecilik Nedir” için GIJN’nin YouTube kanalına göz atın.
Bazı gazeteciler aslında tüm habercilik faaliyetlerinin araştırmacı gazetecilik olduğunu iddia etmekteler. Bu söylemin gerçekçi zarafları da var, araştırma teknikleri, son teslim tarihli bir haberde haftalarca çalışan ve sonunda bitkin düşen gazetecilerin de / ekiplerinde yaygın olarak kullandıkları bir yöntem. Fakat araştırmacı gazetecilik bundan daha geniştir – bir hüner olan bir dizi metodolojiyi içerir ve gazetecinin /araştırma ekibinin ustalaşması yılları alabilir. Yağmalanmış kamu fonlarını, gücün kötüye kullanımını, çevresel bozulmayı, sağlık skandallarını ve daha fazlasını titizlikle izleyen derinlemesine incelemelerle araştırmacı gazetecilik dalında en iyi ödülleri kazanan hikâyelere göz atmak, araştırma ve gazeteciliğe dair mesleğin hedeflediği yüksek standartları doğrulamaktadır.
Bazen kurumsal, derinlemesine ya da proje odaklı habercilik olarak adlandırılan araştırmacı gazetecilik, “sızıntı gazeteciliği” olarak adlandırılan tipik olarak siyasî güç sahiplerince belge ya da ipuçlarının sızdırılmasıyla hızla elde edilen haber atlatmalarla karıştırılmamalıdır. Aslında gelişen demokrasilerde, araştırmacı gazeteciliğin tanımı daha belirsiz olabilir ve kritik özellik taşıyan ya da sızdırılan kayıtları içeren hikâyeler genellikle araştırmacı gazetecilik olarak nitelenebilir. Benzer şekilde, suça ya da yolsuzluğa odaklanan hikâyeler, analizler ve hatta dobraca kaleme alınan fikir yazıları, araştırmacı gazetecilik ile karıştırılabilir.
Deneyimli eğitmenler, araştırmacı gazeteciliğinin en iyi örneklerinin, çoğunlukta birincil kaynaklara dayalı, bir hipotez oluşturup test eden ve titiz bir doğrulama süreci içeren dikkatli bir metodoloji kullandığını belirtiyor. “Araştırma”nın sözlük tanımı, genellikle bir veya iki günde tamamlanamayan “sistematik inceleme”dir; kapsamlı bir inceleme ve zaman gerektirir. Veri analizi ve veri görselleştirme için 1990’lı yıllarda bilgisayarları kullanmaları benzer şekilde bu alanın yeni tekniklere öncülük etmedeki kilit rolünü işaret etmekte. Araştırmacı Muhabirler ve Editörler Ağı’nda genel müdür olarak yıllarca görev yapmış olan Illinois Üniversitesi Gazetecilik Bölümü’nden Brant Houston, “Araştırmacı gazetecilik önemlidir, çünkü yeni teknikler ve bir şeyleri yapmanın yeni yollarını öğretir. Bu teknikler günlük habercilikle harmanlanıyor. Böylelikle tüm meslek için çıtayı yükseltiyorsunuz.” ifadelerini kullanmaktadır.
Küresel Araştırmacı Gazetecilik: Destek İçin Stratejiler Adlı Eserden Alıntılanmıştır (David E. Kaplan, Global Investigative Journalism: Strategies for Support, Center for International Media Assistance) 2013). David E. Kaplan, 80 ülkede araştırmacı haberciliği desteklemeye çalışan 203 kâr amacı gütmeyen grubun birliği olan Küresel Araştırmacı Gazetecilik Ağı’nın yönetici direktörüdür.
Ek Perspektifler
Araştırmacı Gazetecilik Nedir, Araştırmacı Gazetecilik El Kitabının Birinci Bölümü, Konrad Adenauer Stiftung’un (KAS) Küresel Medya Programları 2010 projesi. Çeviri: https://gijn.org/investigative-journalism-defining-the-craft/