Veri Gazeteciliği İlk 10: Güzellik Endüstrisi, Süveyş Blokajı, Facebook Başarısızlığı, Sınırdaki Göçmenler, Avrupa Tiyatroları
GIJN
Peter Georgiev ve Connected Action
Yaklaşık bir hafta boyunca Süveyş Kanalı’nda mahsur kalan dev bir konteyner gemisi, dünyanın en yoğun ticaret yollarından birini tıkayarak küresel basının dikkatini çekti. Rotterdam’a bağlı bir gemi olan Ever Given, Pazartesi günü kıyıdan nihayet serbest bırakıldı. Twitter’daki en popüler veri gazeteciliği hikayelerini 22-28 Mart tarihleri arasında NodeXL #ddj haritamızdan yararlanarak hazırlıyoruz. Özel bir not: Reuters Graphics ekibinin, olayın küresel ticaret üzerindeki çarpıcı etkisine ilişkin bu görsel de yer alıyor. Bu sayımızda ayrıca The Pudding tarafından güzellik endüstrisindeki önyargıların bir incelemesini, salgının toplumu nasıl değiştirdiğine Al Jazeera tarafından bir bakış ve DataJournalism.com tarafından Veriyi Çizerek Görselleştirmek üzerine bir yazıyı paylaşıyoruz.
Güzellik Endüstrisinin Önyargısı
Yıllarca, eleştirmenler güzellik endüstrisini çeşitlilik eksikliği ve beyaz olmayan kadınları dışladığı için cezalandırdı. Pudding, işin altında yatan önyargıları incelemek için yaratıcı bir yaklaşım sergiliyor. Ekip, Sephora ve Ulta kozmetik web sitelerinde 130 ürünü inceledi ve sistemin büyük ölçüde daha açık tonlara öncelik verdiğini buldu.
There are 6,816 foundation shades on Sephora & Ulta's websites. Looking at how all of those shades are named revealed something many POC already knew: the beauty industry is full of microaggressions & anti-Black bias. Thrilled to work w/ @OfunneO on this: https://t.co/V4rXo2ZuGw
— Amber Thomas (@ProQuesAsker) March 25, 2021
Süveyş Blokajı
Geçen hafta, çeyrek mil uzunluğundaki bir konteyner gemisi olan Ever Given, karaya oturduktan sonra Süveyş Kanalı’nda sıkıştı. Geminin serbest kalması ve Akdeniz ile Kızıldeniz’i birbirine bağlayan su yolunun yeniden açılması altı gün sürdü. Dünyanın en işlek su yollarından birinde yaşanan yıkımın ölçeğini kelimelere dökmek zor, ancak Reuters Graphics’in bu görsel çalışması bunu iyi yapıyor, neler olduğunu ve Süveyş Kanalı’nın dünya ticareti için neden bu kadar önemli olduğunu gösteriyor.
Early on March 23, a Rotterdam-bound vessel, Ever Given, ran aground in the Suez Canal, one of the world’s busiest waterways and the shortest shipping route between Europe and Asia https://t.co/oYvY1gSX0w via @ReutersGraphics pic.twitter.com/SdQEYdpFMn
— Reuters (@Reuters) March 26, 2021
Covid19 Dünyayı Nasıl Etkiledi
ALJazeera veri muhabiri Mohhammed Haddad covid19 salgının dünyaya etkisini inceledi. Pandeminin etkisinin veri ve grafikler yardımıyla ortaya konulan habere göre covid19 dünyada ölüm nedenleri arasından en çok ölüme sebeb olan hastalıklar içerisinde 4.sırada yer alıyor. Geçtiğimiz yıl içerisinde dünyada 1 milyara yakın insan salgın nedeniyle anksiyete ve depresyon gibi hastalıklarla mücadele ediyor. Bunun yanı sıra salgın aynı zamanda dünya ticaretini de olumsuz etkilemiş durumda. Sadece 2020 yılında dünya ekoomisi yüzde 4.3 küçüldü. Dünya Bankası verilerine göre covid19 salgını sürecinde yoksulluk yükselişe geçti ve 114 milyon kişi mesleğini kaybetti. Detaylar
The microscopic coronavirus has, in one way or another, changed the lives of all 7.8 billion people on Earth https://t.co/xsMw0Jvj23 pic.twitter.com/p8EgmUpdId
— Al Jazeera English (@AJEnglish) March 26, 2021
Facebook’ta yanlış bilgi
Şubat ayında Facebook, COVID-19 ve aşılar hakkında yanlış beyanların yasaklandığını duyurdu ve bu tür yayınların platformlardan silineceğine söz verdi. First Draft‘ın ekibi, duyuruda belirtilen yanlış iddialardan herhangi birinin hala İnternet’te dolaşıp dolaşmadığını ve dolaşıyorsa, bunları kaç kullanıcının gördüğünü kontrol etti. Araştırmada 142.049 beğeni, paylaşım ve yorum alan en az 3.200 gönderi bulundu. Bu haberde, Lydia Morrish ve Carlotta Dotto metodolojilerini açıklıyor ve karşılaştıkları bazı etik ve teknik zorlukları tartışıyor.
Facebook announced a ban on false #COVID19 and vaccine claims, so First Draft's @lydmorrish & @CarlottaDotto reveal the methods they used in their @WIRED UK article to see if it’s working. https://t.co/EfA3wrkJJF
— First Draft (@firstdraftnews) March 26, 2021
Avrupa Tiyatrolarının Haritasını Çıkarmak
Muhtemelen tiyatroda bir oyun izlemenin üzerinden epey zaman geçti. İşte bir sonraki canlı oyun izleme fırsatınız konusunda sizi heyecanlandıracak bir proje, veri analisti Milos Popovic’ten harika çalışma! Popoviç, Dünya Tiyatro Günü’nü kutlamak için Norveç’in sahil şeridindeki mekanlardan güney İtalya’nın şehir merkezindeki oditoryumlara kadar tüm Avrupa tiyatrolarının haritasını çıkardı.
On the World Theater 🎭 Day I present you my map of European theaters, according to Open Street Maps. Enjoy!#theater #worldtheaterday🎭 #art #drama #dataviz #DataScience #bigdata #rstats #maps #artwork #visualart pic.twitter.com/cRVi5Zeg7y
— Milos Makes Maps (@milos_agathon) March 27, 2021
Avrupada Ortalama İnternet Hızı Ne Durumda?
Avrupa Veri Gazeteciliği Ağı, Avrupa ülkelerinin ülke, bölge ve il bazında internet hızlarını görselleştirdi. Türkiye’nin de bulunduğu çalışmada Batı Avrupa, İskandinav ve İber yarımadası ülkelerinde ortalama internet hızları diğer ülkelere oranla daha hızlı olduğu göze çarpıyor. Örneğin kullanıcılar İspanya’da ortalama 126 megabit, Fransa’da 131 megabit, İsveç’te 123 megabit indirme hızına ulaşırken Türkiye’de bu sayı 24 megabit. Haritaya göre internet hızı konusunda ülkemizle aynı kaderi komşumuz Yunanistan, Makedonya ve Arnavutluk da paylaşıyor. Haritayı buradan detaylı olarak inceleyebilirsiniz.
📟 The #EuropeanCommission addressed the #EuropeanParliament the urge to get to ultra-fast internet connectivity for all (1 Gbps) by 2030. But in several countries the development of the infrastructure is lagging behind. #DigitalEU2030 #DigitalDecadehttps://t.co/KGTl1FW6DI
— European Data Journalism Network (@EdjNet) March 25, 2021
Amerika’da Göç
ABD’nin, Meksika ile güney sınırındaki geçişlerde bir artış oldu. Bu, Başkan Joe Biden yönetiminin politikalarının sebebi olarak görüldü. Ancak The Washington Post tarafından yapılan bu analiz, mevsimsel artışın öngörülebilir bir model izlediğine dair kanıtlar sunuyor; bu, 2020’nin koronavirüs bağlantılı sınır kapanması nedeniyle daha önce ABD’ye giremeyen insanların birikmiş talebi ile çalışıyor.
"There’s no migrant ‘surge’ at the U.S. southern border. Here’s the data. Evidence reveals the usual seasonal bump — plus some of the people who waited during the pandemic." https://t.co/JRD6nJU2jP You were played, @ThisWeekABC. pic.twitter.com/LNfE0vUloT
— Jay Rosen (@jayrosen_nyu) March 24, 2021
Veriyi Çizerek Görselleştirmek
Veri görselleştirme pratiği günümüzün tepeden tırnağa dijitalleşen dünyasında akla grafik yazılımlarını veya programlama dillerini getirebilir. Genelde Tableau, R, Python, Datawrapper gibi yazılımlarla veriyi görselleştirdiğimiz düşünülürse bu yaklaşımın doğruluk payı var. Fakat veri görselleştirme faaliyetleri başlangıçta elektronik yazılımlarla değil manuel olarak, çizim yaparak ortaya çıktı. Florence Nightingale gibi ilk grafik biçimlerini tasarlayarak çalışmalarında kullanan uzmanlar ve meraklılar bu alanın yaygınlaşmasına ön ayak oldu. Ayrıca günümüzde de veriyi dijital araçlarla görselleştirmeden önce çizim pratiği yapmak öneriliyor. Bu haftaki okuma tavsiyemizde, Akademisyen Amelia McNamara, Datajournalism.com için kaleme aldığı yazıda veriyi çizerek görselleştirmenin tarihini ve faydalarını anlattı.
What are the pros of visualising your #data by hand? @AmeliaMN provides compelling examples from the early stages of hand-drawn #dataviz up until today. She also gives us some top tips on how journalists can get started: https://t.co/P9icAjjtvj #datajournalism pic.twitter.com/Ffde9oG6ba
— DataJournalism.com (@datajournalism) March 24, 2021
Yağış Ölçümü
İzolasyon, COVID-19 salgını sırasında yeni şeyler öğrenmemize yardımcı oldu. Bazı insanlar ilk kez yemek yapmayı denedi. Diğerleri büyüleyici sanat eserleri yarattı. Ve Birleşik Krallık’ta binlerce gönüllü kendilerini beklenmedik bir faaliyete adadı – ülkenin eski yağış kayıtlarını dijital ortama aktardı. 65.000 sayfalık veriyi yazmak için Yağış Kurtarma projesine 16.000’den fazla kişi katıldı. Twitter’da, proje lideri Profesör Ed Hawkins, girişimin sayıları bilgisayar dostu hale getirerek, araştırmacıların sel ve kuraklık risklerini daha iyi anlamak için yağışları ayrıntılı bir şekilde incelemelerini sağladığını söyledi.
Almost exactly a year ago, we launched the Rainfall Rescue project, which asked volunteers to help digitise millions of historical UK rainfall measurements from scanned copies of the original hand-written documents. pic.twitter.com/YfCc1GfT83
— Ed Hawkins (@ed_hawkins) March 23, 2021
Veri Gazeteciliği El Kitabı Açık Erişime Açıldı
Liliana Bounegru ve Jonathon Gray editörlüğünde hazırlanan Veri Gazeteciliği El Kitabı‘nın 2. versiyonu güncellenerek açık erişime açıldı. Güncellenen kitap veri gazeteciliği pratiğine hem eleştirel yönden hem de pratisyenlerin bakış açılıraıyla yaklaşıyor. Ayrıca birçok medya ekosisteminden araştırmacı ve gazetecilerin katkılarını içeren kitap veri gazeteciliği kavramını haberde veri kullanımından, veri araçlarına, medya organizasyonlarından, start-up’lara farklı boyutlarda inceliyor. Kitaba ulaşmak için tıklayınız
We're excited to announce that "The Data Journalism Handbook: Towards a Critical Data Practice" is published today with @AmsterdamUPress: https://t.co/z8lyV5uNqF
Here's a thread about the book. 👇🏽📖✨#ddj #ddjbook #dataviz #openaccess pic.twitter.com/VPTpgGIb90
— Liliana Bounegru – @lbngr@assemblag.es (@bb_liliana) March 23, 2021
Peter Georgiev, GIJN’in sosyal medya ve etkileşim editörüdür. Daha önce, NBC News’un New York’taki araştırma biriminin bir parçasıydı. Ayrıca Bulgar Ulusal Televizyonunda muhabir olarak çalıştı ve haberi Guardian, Deutsche Welle ve diğer uluslararası kuruluşlar tarafından yayınlandı.