Veri Gazeteciliğiyle Türkiye’yi Görselleştir I. Çalıştayı Yapıldı

Freedom House bünyesinde ‘Veri Gazeteciliğiyle Türkiye Görselleştir 1. Çalıştayı’, İsveç Araştırma Enstitüsü’nde bugün yapıldı.

Çalıştay Pınar Dağ’ın koordinatörlüğünde  gazeteciler, STK çalışanları ve akademisyenlerden  oluşan 13 katılımcıyla başladı.

6 bölümden oluşan çalıştayın ilk  aşamasında katılımcılara  açık veri, açık veri pratiği, veri denetimi, veri kazıma uygulamaları, örnekleri, tanımları üzerinden bazı temel pratikler aktarılırken, temek veri görselleştirme pratikleri üzerinde duruldu.

Açık veriyi “herkes tarafından ücretsiz ve özgürce kullanılabilen, yeniden kullanılabilen ve dağıtılabilen veri” olarak tanımlayan Pınar Dağ, özellikle son yıllarda dünyada ve Türkiye’de açık veriye ilginin kademeli şekilde arttığını söyledi.

Şeffaflığı arttırmak, bilgiye erişimi desteklemek ve daha kaliteli bir habercilik anlayışını teşvik etmek amacıyla tasarlanan çalıştaylar üç hafta sonu boyunca verilecek eğitimlerin sonucu olarak katılımcıların, veri toplama, kazıma ve görselleştirmeyi kolaylaştıran yeni yöntem ve araçları etkin bir şekilde kullanarak daha sistematik ve uzun ömürlü çalışmalara imza atması amaçlanıyor.

Çalıştaylar kamusal çıkarları ilgilendiren toplumsal tartışmaların seviyesini bir adım ileriye taşımaya katkıda bulunacak veri görselleştirme ve sivil haritalandırma çalışmalarının geliştirilmesi ve uygulanmasına yoğunlaşacak.

Open Spending, Açık Bilgi Vakfı (Open Knowledge Foundation) gibi açık veri tabanlı çalışan portallar ve kuruluşlardan ve yaptıkları çalışmalardan bahseden Dağ, son yıllarda Türkiye’de de açık veriye gösterilen ilgini arttığını belirtti.

Katılımcılar devletlerin açtıkları verileri açık veri kriterlerine göre analiz eden 2015 yılı Açık Veri Endeksi’ni inceledi. Özellikle açılan verilerin makine okunabilirliği,  yapılandırılmış ve yapılandırılmamış veri formatlarının bu anlamda neden önemli olduğu,  hangi kategorilerde daha nitelikli ve yapılandırılmış veri paylaşıma açılmış analiz edildi.

Ayrıca Türkiye’nin açık veri paylaşımında  2014 yılına göre 17 sıra gerilemesi vurgulanırken, açık veri paylaşımında üst sıralarda yer alan ülkelerin seçim verilerini istenilen oranda paylaşmamış olması tartışılan bir diğer konu oldu.

Bir Alternatif  Kaynak Olarak Veri Kazıma

Açık veri ve açık veri kaynakları incelendikten sonra, katılımcılar web’ten tarayıcı eklentileri ve import.io yardımıyla veri kazıma pratiği yaptı.

İnternet ortamında doğrudan ham veriye veri kazıma araçlarıyla ulaşılabileceği vurgulanırken  devlet kurumları ve sivil toplum kuruluşları tarafından açık veri kriterlerine aykırı şekilde yayınlanan verileri analiz edilebilir hale getirmek için veri kazıma araçlarının öneminden bahsedildi.

Katılımcılar web tabanlı veri kazıma aracı olarak import.io‘yu eklenti olarak ise data miner‘ı kullandı.

Sonrasında kazınan verinin niteliklerini analiz eden ve geliştirilme aşamasında olan açık kaynaklı Data Proofer aracı kullanıldı. Özellikle elde edilen verinin ne gibi özellikle ve kusura sahip olduğunu analiz eden araç, veriyle çalışanlara elde ettikleri verinin niteliğine dair kapsamlı bir öngörü sunuyor.

Çalıştayın üçüncü bölümünde özellikle elde edilen veriyi niteliksel olarak analiz eden Databasic aracı kullanıldı.

Databasic aracı birbirinden bağımsız üç ayrı işleve sahip. İlk olarak katılımcılar düzyazı formatındaki metni algılayarak en çok tekrar edilen terimi öne çıkaracak şekilde kelime bulutu oluşturan word counter işlevini kullandı.

Obama’nın bir konuşmasının analiz edildiği çalışmada, biz (us) vurgusu dikkat çekti

Aracın diğer iki işlevi ise iki metin arasındaki ortak kelimeleri belirleyen ve dokümanları karşılaştırmak (Samediff), sadece csv (coma separeted value) dokümanlarını analiz ederek görselleştirmek (WTFCSV)

“Temel veri görselleştirme pratiği yapıldı”

Birinci çalıştayın son kısmında ise katılımcılar hem bir çok  açık veri setine ulaşabilecekleri hem de çubuk, pasta, çizgi grafik ve harita gibi interaktif görsel oluşturabilecekleri Knoema üzerinden veri görselleştirme pratiği yaptı.

Çalışmada Knoema’nın ücretsiz bir araç olduğu vurgulanırken, veri setlerine bir den çok formatta ulaşılabileceği belirtildi. Katılımcıların Knoema üzerinden oluşturdukları bazı çalışmalar:

Çalıştayın birinci günü katılımcıların seçtikleri grup ve solo proje konularını belirlemeleri ile sona erdi. Katılımcılar geliştirecekleri veri görselleştirme çalışma konuları ile ilgili ağırlıkta mülteci sorunu, nefret suçları, kadın cinayetleri, alternatif enerji uygulamaları ve işsizlik üzerine yoğunlaşacak.