2016 Yılında Müze ve Ören Yeri Giriş Ücretlerine Yapılan Astronomik Zamlar
Hazırlayan: Sadettin Demirel – Yeni Medya / Veri Gazeteciliği
Ülkemizdeki müze ve ören yerleri turizm sektörünü doğrudan etkileyen hem yerli hem de yabancı ziyaretçi akınına uğrayan tarih ve kültür miraslarıdır. Son yıllarda ülkemizde hem müze hem de ören yeri sayısında ciddi bir artış gözleniyor. 2014 yılında özellikle özel müze sayısının ilk defa Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı müzeleri geride bıraktığını görüyoruz.
TÜİK’in 2015 yılın da açıkladığı kültürel miras istatistiklerine göre; son 5 yılda özel müzelerin sayısı %34 oranında artarken bakanlığa bağlı müzeler ise %3.8 oranından artış göstermiş. 2015 yılı itibariyle özel müzelerin toplam müzeler içindeki payı %51’e karşılık geliyor. Devlete bağlı kültür mirasları dışında özel girişimlerinin de bulunması ülkemiz kültür turizmi açısından ümit verici bir gelişme.
Müze ve ören yeri sayısında gözle görünür bir artış olsa da madalyonun diğer yüzü hiç de beklenildiği gibi değil. TÜİK (2001 – 2014) Kültür istatistikleri ve Kültür ve Turizm Bakanlığı Döner Sermaye Müdürlüğü’nün 2015 yılı Müze ve Ören Yeri verilerine göre, ziyaretçilerin sayısı 2006 yılından bu yana ilk defa azalmış.
Son 15 yılda 2015 yılı dışında sadece 2006 yılında büyük bir düşüş yaşandığı görülüyor. Sonraki 8 yılda ise ziyaretçi sayılarında kademeli bir artış var. Fakat 2014 yılında Toplam ziyaretçi sayısı yaklaşık olarak 30 milyon kişiyken 2015 yılında bu değerin düşüşe geçtiğini görüyoruz.
Ziyaretçi sayısındaki bu düşüşü 2014 ve 2015 yılları arasında en çok ziyaretçi alan ilk 10 ilin ve son 5 yılda en çok ziyaret edilen kültür mirasları verileri ile karşılaştırdığımızda:
Konya, Muğla ve Ankara’da ziyaretçi sayılarının 2014 yılına göre artış gözlenirken. Turistik potansiyeli yüksek olan İstanbul, İzmir ve Nevşehir gibi illerde ise ziyaretçi sayısında bir önceki yıla göre azalma var.
2015 yılında yurt genelinde diğer illere nazaran Konya, Ankara ve Hatay’da ziyaretçi sayısının artması dikkat çekiyor.
Yine Döner Sermaye Merkez Müdürlüğü (DOSIMM )’nün açıkladığı 2014 – 2015 Müze ve Ören Yeri Ziyaretçi istatistikleri ve Türkiye Seyahat Acenteları Birliği (TURSAB)’nin 2013 Türkiye Müzeleri Raporuna göre, 2009’dan 2014’e kadar müze ve ören yeri ziyaretçi sayılarında düzenli artış gözleniyor ama 2015 yılında hem Myra, Troia gibi ören yerlerinde hem de yabancı turistler tarafından en çok ziyaret edilen Topkapı ve Ayasofya gibi müzelerde ziyaretçi sayısının azaldığını görüyoruz.
Ziyaretçi sayısındaki bu düşüşe rağmen Kültür ve Turizm Bakanlığı müze ve ören yerleri giriş ücretine zam yapmaktan da çekinmiyor. Öyle ki Bakanlık tarafından 1 Nisan 2016 tarihinden itibaren geçerli olacak, müze ve ören yerleri giriş ücretlerine 2 veya 4 katı gibi astronomik zam kararı alınmış. Hürriyet ve Habertürk’deki habere göre zam oranları % 400’ü buluyor.
DOSIMM’in açıkladığı önceki giriş ücretleri ile karşılaştırdığımızda,1 Nisan 2016 tarihinden sonra giriş ücretleri: Olimpos Örenyeri 5TL iken 20 TL’ye, Ihlara vadisi 10 TL iken 20 TL’ye, Efes Ören Yeri 30 TL iken 40 TL’ye, Kariye Müzesi 15 TL iken 30 TL’ye, Topkapı Müzesi 30TL iken 40TL’ye, Topkapı Harem 15 TL iken 25 TL’ye yükselecek.
Bakanlığın yaptığı zammın kuşkusuz ki zamanlaması manidar. Özellikle ziyaretçi sayısının son 8 yılda ilk defa düşüşe geçtiği bir yılı geride bıraktıktan sonra giriş ücretlerine %100’e ve yer yer % 400’e kadar zam yapılması zaten kan kaybeden turizm sektörünü olumsuz etkileyebilir.
Ayrıca yine TURSAB’ın 2013 yılı Türkiye’de Müzeler Raporuna ve TÜİK verilerine göre müze ve ören yerlerine yapılan ziyaretlerin %67’si yabancı turistler tarafından gerçekleştirilirken ziyaretçilerin %33’ünü ise yerli turistler oluşturuyor. Bu demektir ki yabancı turistlere nazaran zaten düşük olan müze ziyaret etme oranımız zamlardan olumsuz etkilenebilir, ayrıca zamlarla birlikte toplu alım yapan uluslararası turizm acentelarını da zor duruma düşürebilir.
Ülkenin siyasi ve sosyal atmosferini de düşündüğümüzde kültür turizminde yabancı turiste bel bağlamanın ne kadar doğru olduğu da tartışma konusu. Çünkü yapılan zam TL’nin döviz karşısında son 5 yılda hızlı değer kaybından dolayı yabancı turisti fazla etkilemese bile Türkiye’nin son yıllarda bulunduğu konum ve özellikle olmuş ve olabilecek terör olayları sonucunda yabancı turistlerin Türkiye’yi tercih etmeme ihtimali var. Sonuç olarak turizm sektörü zamlar yüzünden yerli turisti, terör olayları nedeniyle de yabancı turisti kaybedebilir.
*DOSIMM: Döner Sermaye Merkez İşletme Müdürlüğü
*TÜİK: Türkiye İstatistik Kurumu
*TURSAB: Türkiye Seyahat Acenteları Birliği
Detaylı kaynak ve dokümanlara ulaşmak için tıklayınız:
2016 Öncesi Müze- Ören Yeri Giriş Ücretleri
2015 Müze ve Ören Yerleri Toplam Ziyaretçi Sayıları
2014 Müze ve Ören Yeri İstatistikleri
2013 TURSAB 2013 Türkiye Müze Raporu
Basında bu konu hakkında çıkan haberler
Geri bildirim: 2016 Yılında Müze ve Ören Yeri Giriş Ücretlerine Yapılan Astronomik Zamlar – Sado'nun Gezegeni