Veri Gazetecileri için Sivil Veri: Sosyal Medya, Kitle kaynak
Bu videoda sosyal medya verisi ile yani insanların fikirleri, tepkileri, takipçi bilgileri ile şekillenen veri tabanlarına dikkat çekiliyor. Kılıçdaroğlu, Erdoğan gibi siyasetçilerin 5-6 milyonun üstünde takipçileri var.
Bu, veri gazetecileri için de önemli bir sayı. Dönemsel olarak liderlerin takipçilerinin gündemle birlikte nasıl tepki verdiklerini analiz etmeyi de sağlayabiliyor. Bir örnek üzerinden gidelim; Çilek Ağacı portalı liderlerin Twitter takipçilerinin isim istatistiklerini tutarak hangi liderin hangi isimde takipçiye yüzdelik olarak sahip olduğunu analiz ediyor.
Sosyal medya verisine en iyi diğer örneklerden biri de seçim dönemleri seçmenlerin tepkilerini, paylaşımlarını, fikirlerini gördüğünüz veriler. En yakın örneği ile Amerika’da Kasım’da yapılacak seçime yönelik paylaşımların aktığı seçim etiketi #Election2016 baktığımızda önemli bir veri kaynağı olduğunu da görüyoruz. Canlı, video, hesap, fotoğraflar şeklinde bölümlerden de dilediğiniz içeriklere de ulaşabiliyorsunuz ve tabii ki gelişmiş arama teknikleri ile hem daha fazla detay araştırabiliyorsunuz hem de yararlanmak istediğiniz veriyi kaydedip, embed ile bir editöre ekleyebiliyorsunuz. Bu bölümü etkin araştırma teknikleri bölümünde daha detaylı öğreneceksiniz.
Diğer önemli bir örnek ise Özgecan Aslan cinayeti sonrası başlatılan #sendeanlat etiketi ile atılan binlerce Tweet.
Oy ve Ötesi tarafından tamamen halkın / seçmenin ve üye desteği ile seçim dönemlerinde paylaşılan seçim verileri, sonuç raporları da önemli bir sivil veri kaynağı olarak karşımıza çıkıyor.
Google Trend ise sivil veriye iyi bir örnek. İnternet kullanıcılarının gündeminde neyin olduğunu, ya da araştırdığınız şeyin ne kadar ilgi gördüğünü de grafiklerle, bölgesel olarak da görebiliyorsunuz. Atatürk Airport örneği üzerinden incelersek patlamanın olduğu günde ciddi bir arama olduğunu görüyoruz.
Küresel Haber Ajansı olarak kendini tanıtan,sosyal medyadaki etkili haberleri bulup doğrulayarak dünyayla paylaşan Storyful.com da önemli bir adres.
Türkiye’den yine değerli bir örnek http://nediyor.com/ bu adreste sosyal medya verisi üzerinden analiz yapmak isteyen, veri toplayanlar için önemli bir platform. Siteye girdiğinizde haberlerin altına sadece ünlülerin Twitter üzerinden yaptığı yorumları görüyorsunuz.
Sosyal medya verisinin kullanılmasına yönelik yine iyi bir örnek olarak Talha Öz’ün sıklıkla veri gazeteciliği atölyelerinde paylaştığı Yorumcu Olarak TBMM çalışmasını da dikkat çekici. Öz, çalışmasında milletvekillerin Ocak 2013 ile Ocak 2015 arası gerçekleşen önemli olaylar üzerine attığı tweetleri inceliyor. Ve şu sorulara cevap veriyor:
- Bir halkın ülkesindeki hangi olaylara ne kadar önemi verdiğini nasıl ölçebiliriz ?
- Önemli olaylara yorumlarını seçmeniyle hemen aracısız paylaşan vekiller ve partiler kimlerdir?
- Partilerin kendilerine has (gündemde tutmak istediği) konuları nasıl tespit edebiliriz ?
- Vekillerin gündem belirleme çabalarını (agenda-building) nasıl ölçebiliriz?
Sivil veri bölümünde yine önemli bir konu da kitlenin kaynağınız olması, sorunun çözümün parçası olması.Felaket, deprem gibi olaylarda da, kitlenin gücüne ihtiyacınız olduğunda da önemli bir kaynak olarak karşımıza çıkıyor. Kitle kaynak örnek olarak Guardian gazetesinin veri gazeteciliği bölümünde okuyucularına verileri sunarak onlar için bir haber konusu seçmelerini istediklerini örneğini görüyorsunuz.
Kitle kaynak bir insan ağına görev dağıtımı yaparak sağlanan, bir paylaştırılmış problem çözme ve üretim süreci olarak tanımlanıyor. Guardian’ın bu çalışması sonrasında okuyucular Milletvekillerinin harcamalarına yönelik haberin oluşmasına , özellikle spesifik bir konuya odaklanmalarında yardımcı olduklarının örneğini gördünüz. Okuma listesinde de bu kitle kaynak konusuna ilişkin bir örnek de okuyacaksınız.
Videoda yer alan veri kaynakları, örnekler & bahsedilen araçlar :
- -Liderlerin Twitter Takipçilerinin İsim İstatistikleri http://cilekagaci.com/2011/11/04/liderlerin-twitter-takipcilerinin-isim-istatistikleri/
- -Özegecan Arslan Cinayeti ve #sendeanlat twitter etiketi http://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/02/150212_sen_de_anlat
- -Oy ve Ötesi http://oyveotesi.org/
- -Google Trend & Atatürk Havalimanı https://www.google.com.tr/trends/?hl=tr
- -Küresel Haber Ajansı(Sosyal medyadaki etkili haberleri bulup, doğrulayarak dünyayla paylaşıyorlar ):https://storyful.com/
- Haber altına sadece ünlülerin tweetlerinin ve yorumlarının yer aldığı portal. http://nediyor.com/
- -Yorumcu Olarak TBMM -Talha Öz http://talhaoz.com/?p=653
- Kitle Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Kitle_kaynak
- -Guardian’ın,yüzlerce içeriği okuyucularıyla paylaşıp, “hangi konuyu işleyelim?” dediği sorusu üzerine, okuyucuların milletvekillerinin harcamalarını seçmesi ve onun haberi https://www.theguardian.com/news/datablog/2009/jun/18/mps-expenses-houseofcommons
İlgili Konular
Guardian Veri Bloğunda Kitle Kaynak Veri
Doğrulama El Kitabı