Açık Veri Endeksi Nedir?

Bu içerikte Açık Veri Endeksi’ni inceleyerek, temel verilerin açıklık standardının nasıl belirlendiğini öğrenecek video ile inceleme şansı bulacaksınız.

2014 yılından beridir Kadir Has Üniversitesi Yeni Medya Bölümü Data Journalism (Veri Gazeteciliği) dersi öğrencilerinin katkısıyla Türkçe bölümü girilen endeksin 2016 endeksi de 30 Aralıkta raporlanarak, tamamlanacak.

Küresel Açık Veri Endeksi 

Uluslararası Açık Bilgi Vakfı (International Open Knowledge Foundation (OKİ) tarafından  2013 yılında yapılmaya başlanan Küresel Açık Veri Endeksi (Global Open Data Index), dünya genelinde  ülkelerin temel veri paylaşımında teknik ve yasal olarak ne kadar açık olduklarını ölçmeyi hedeflemektedir. Ülkeler bilgiyi  çeşitli formatlarda sunmak zorunda değillerdir ancak son yıllarda büyük verilerden yaratılan değerler, ülkelerin veri tabanlarına ulaşabilme olanakları bu konuyu küresel ölçekte bazı ülkelerin gündemine taşımakta. Bu endekste ülkelerin kendilerini hem kıyaslama şansı bulabildikleri hem de her yıl nasıl daha etkin şekilde açıklık kriterlerine uyabileceklerine yönelik bir kolaylaştırıcı rol üstlenmekte. Endeks kitle kaynak desteği ile hazırlanmaktadır. Türkiye bölümü ise 2014’den bu yana Kadir Has Üniversitesi, Yeni Medya Bölümü Veri Gazeteciliği dersi alan öğrencilerin katkılarıyla oluşturulmuştur. 2016 endeksi için de aynı çalışmalar yürütülmeye devam edecek. 

Video İzle

 

Endex Nasıl Oluşturuluyor 

Kürsel Açık Veri Endeksi, hükümetler tarafından yayınlanan (veritabanları) içerikler üzerinden hazırlanan kriterler baz alınarak ölçülüyor. Örneğin işsizlik verileri, GSYİH verileri ulusal istatistik  kurumunda yer alıyor mu, güncel mi, aylık olarak yükleniyor mu, nüfus verileri yılda bir güncelleniyor mu? vb. kriterler üzerinden ölçülüyor açıklık.Tabii ki teknik olarak açık mı bunlar da önemli kriterlar arasında (http://index.okfn.org/methodology/ )

Verisetleri kriterlere uygun ise aşağıdaki 9 soru üzerinden ne kadar açık olup olmadığı puanlanıyor:

• -Veri mevcut mu
• -Veri dijital formda mı
• -Kamuya açık mı
• -Veri ücretsiz olarak kullanılabilir mi
• -Veri çevrim içi olarak mevcut mu
• -Makineokunabilirlik mümkün mü
• -Veri toplu olarak mevcut mu
• -Veriler açık lisanslı mı
• -Veri güncel ve tarih bazlı güncelleniyor ve sağlanıyor mu

 

Türkiye

2015 Açık Veri Endeksi sonuçlarına göre, dünya genelinde pek çok ülkenin temel bilgileri vatandaşlarına ve iş dünyasına açıklık standartlarına göre açmadığı görülüyor.  Açık verideki potansiyel faydanın 1 trilyon doların üzerinde olduğu öngürülüyor ancak yavaş ilerleyen süreç bu önemli fırsatın yok olma riskini de doğuruyor. 2015 endeksine göre Tayvan açık veride  birinci sırada. Tayvan, 2014 yılı endeksinde 11. sırada yer alırken, 2015 yılında yüzde 78 ile birinci sırada yer aldı.  Britanya, Danimarka, Kolombiya ve Finlandiya da açıklıkta listenin başında  olan ülkeler arasında. Türkiye ise temel devlet verilerinde yüzde 37 açık ve listede  47.sıraya yer alıyor. 2014 yılında ise 30.sırada ve yüzde 53 açıktı.Listenin en altında ise Saint Kitts ve Nevis Federasyonu ( Karayipler’deki Leeward Adalarında bulunan iki adadan oluşan federal bir ülke), Libya, Suriye de yer alırken, en altta ise verileri sadece yüzde  3  açık olan Myanmar yer alıyor.

 

---

2015 Türkiye  (Haritayı Tıklayınız İncelemek İçin)

 

2014  Türkiye  ( Haritayı Tıklayınız  İncelemek İçin)

 

Endeks gazeteciler , sivil toplumcular, akademisyenler için oldukça yararlı bir veri kaynağı konumunda. Ulaşılamayan ya da araştırması yapılan bir konu, habere yönelik veri seti kaynağının açık olup olmadığına yönelik hızlı yanıt alabilmenin yollarından biri. Ayrıca veri setleri CSV ve JSON formatlarında indirilebiliyor. Ayrıca API da mevcut.